導語：在烏茲別克語中詞是由詞根和字尾構成的，下面YJBYS小編講解，歡迎參考!
詞根，詞的本質意義，缺少任何形式的字尾的最根本的部分是詞根。如：ishchi, gullar, o’qituvchi的詞根分別是 ish, gul, o’qi。
字尾，新增到詞根上，組成新含義的詞和形式，賦予詞以新的語法意思。它有兩種：1)構詞新增成分;2)構形新增成分
1)構詞新增成分：往各種詞上新增，組成與詞根意思有關的新詞的成分。Ishchi(工人)詞根是ish(事情)，-chi是構詞新增成分。通過它可以得到新的詞，但新詞的意思是與ish有關。如：kuchli, gulladi, o’qituvchi, chiroyli, aqlsiz, yetuk。
2)構形新增成分：單詞的詞彙意思不改變，不組成新詞。但是組成新的語法形式，新增其新的語法意思。諸如表示表小表愛等意思的各種字尾形式。同時構形新增成分會有格，名詞性所屬格，名詞性謂語，動詞的態，動詞的式，形容詞的`級等形式。如：davlat-ni, davlat-ning, davlat-ga, davlat-da, davlat-dan; vatan-im, vatan-ing, vatan-i; o’qi-di-m, o’qi-di-ng, kel-gan-man, kel-gan-san; ikki-nchi, kut-ar, yoz-ib; uy-cha, qush-cha, qo’zi-choq, katta-gina, oson-roq, jajji-gina等。
根據新增成分的構成形式可以分為簡單(-shi, -la, -lik, -lar 等)和複雜(-chilik, -lan, -lash, -larcha 等)形式。
在烏茲別克語中詞根和新增成分是這樣的順序：
詞根+構詞新增成分+構形成分= ish + -chi +-lar + -ning = ishchilarning.
(注：如果細分的話，構形成分順序如下：
詞根+構詞新增成分+複數新增成分+領屬格字尾+賓格字尾= tila + -k +-lar +-imiz +-ni = tilaklarimizni.)
在烏茲別克語中字尾一般是詞根的後面出現。但是在現代烏茲別克語中諸如 no- (noma’lum), be- (bexabar), bo- (badavlat), ser- (serdaromad)等波斯-塔吉克語外來字尾也有。
9.2.練習。
1.語音練習。
Andijon O’zbekiston Xitoy Movaraunnahr
Farg’ona Qo’qon Xorazm Samarqand
Asaka Ko’kaldosh Xastimom Buxoro
Namangan Ko’kcha Xozarasp Qashqadaryo
2.快速朗讀。
1. Erkin eshkakni eshdi.
2. Inomjon ipni ilgakka ildi.
3.背誦下列短詩句。
Ku-kulab deydi kakku
Ko’klamda in kerak-ku.
Laylak kelsa tukivoy
Likopchada berar choy.
Moshvoy, nima yalaysan,
Muzqaymoqqa qalaysan?
4.用下列所給字母組合單詞。
a, u, i, o, e, o’, s, b, t, d, f, r, h, m, n, l, q.
如: rom, qalam, ...
5.劃出下列所給單詞的詞根和字尾。
Tinch, tinchlik, o’quv, o’quvchi, boshliq, boshlamoq, aqlli, guldon, sumkada, choy, uyga, kitobim, daftaring, qalamining, bog’bon, yog’ingarchilik, savdogar, o’qiganding, yettinchi.
6.區別出所給單詞的字尾形式。
Kitobxon, kutubxona, maktabga, maktabni, eshikka, eshikning, hosili, hosildor, kutib, kutganman, vatanimni, vatanim, lolazor, daraxtzor, bordim, bordik, yulduzli, yulduzsiz.
9.3. 詞典
Do’kon-商店
Sut-牛奶
Sabzavot-蔬菜
Go’sht-肉
Guruch-米
Devor-牆
parda-簾幕
Stol-桌
Stul-椅子
dasturxon-桌布
Matn-文章
She’r-詩
Shoir-詩人
Tarjimon-翻譯
Muhandis-作者
Shifokor-醫生
Mehmon-客人
Sayohat-旅行
Sayohatchi-旅行者
Ob-havo-天氣
Yomg’ir-雨
Qor-雪
bulut-雲
quyosh-太陽
Baxtli-幸福
Quyoshli-有陽光的
Bulutli-有云的
sovuq-冷
issiq-熱
iliq-溫暖
nam-溼潤
ko’pchilik-大多數
Turli, har xil-各種各樣的
Shuning uchun-所以
Chunki-因為
Mumkin可以
Har kuni-每天
Takrorlamoq-重複
Suhbatlashmoq-交談
Qatnashmoq-參加
Suratga olmoq-照相
buzmoq-弄壞
Sotmoq-賣
Yugurmoq-跑
Yig’lamoq-苦
Yashamoq-住
Turmoq-起來
9.4.常用句子。語言，話語。
Nima dedingiz?您說什麼?
Bu kim?這是誰?
U nima? 這是什麼?
Tushundingizmi?您明白了嗎?
Tushunarlimi?明白了嗎?
Tushunarli (tushunarli emas)明白了(不明白)
Bu yerda kim o’zbek tilini biladi?這裡誰知道烏茲別克語?
Siz o’zbekcha gaplasha olasizmi?您能說烏茲別克語嗎?
Siz o’zbek tilini bilasizmi?您知道烏茲別克語嗎?
O’zbek tilini o’rganyapman. 我正在學習烏茲別克語。
O’zbek tilida gaplashishni o’rganmoqchiman.我想學說烏茲別克語。
O’zbekchani biroz tushunaman.我知道一點點烏茲別克語。
Gapimga tushunyapsizmi?我的話您明白嗎?
Tushunaman, ammo javob qaytara olmayman.我明白，但是不會回答。
Sekinroq gapiring, iltimos.請您說慢一些。
Bu o’zbekcha nima deyiladi?這個用烏茲別克語怎麼說?
Ha.是
Yo’q.不是
Bilmadim.不知道
Baribir tushuna olmayapman.我還是不能明白。
Qanday? Qanaqa? 怎樣?
Qanday qilib?怎麼辦?
Qaysi?哪一個?
Qancha? 多少?
Necha? Qancha?幾個?多少?
Qayerda?在哪裡?
Qayerga?去哪裡?
Kim?誰?
Nima?什麼?
Nimaga? Nima uchun? Nega? Nima sababdan?為什麼?
